Powstanie najstarszych miejscowości na terenie Zawkrza, grodów Szreńska, Stupska i Grzebska, znanych nam z falsyfikatu mogileńskiego, tłumaczyć by należało z jednej strony potrzebą obrony ze względu na bliskość granicy pruskiej, z drugiej zaś – znaczeniem oddziaływania Płocka jako stolicy wczesnośredniowiecznego Mazowsza.
Te trzy najwcześniejsze miejscowości istnieją do dziś; ich charakter osadniczo-prawny już w średniowieczu uległ jednak zmianie: Stupsk i Grzebsk są w XV wieku wsiami parafialnymi, Szreńsk zaś w końcu XIV wieku otrzymał prawa miejskie. Patrząc na mapę widzimy, że i dziś tereny przylegające do tych miejscowości są podmokłe, możemy więc sobie wyobrazić, że ongiś moczary trudne do przebycia potęgowały obronność tych grodów.
Nie przypuszczamy, aby te trzy grody, leżące od siebie w pewnej odległości ( od Szreńska do Stupska jest w linii prostej 22 km, do Grzebska ok. 40km, od Stupska do Grzebska 24 km) otaczały tylko lasy i pustki. Niemożliwe jest jednak w pełni odtworzyć ówczesną sieć osadniczą wobec znikomych wiadomości jakich dostarczają nam przekazy źródłowe z XII i XIII w. Spróbujmy wszakże okruchy te pozbierać w jakąś całość.
Anna Borkiewicz – Celińska Osadnictwo Zawkrza w okresie książęcym.
W publikacji znajdujemy m.in informacje o najwcześniejszych wzmiankach dotyczących sąsiednich miejscowości: Żurominek (ok 1239r.), Nieradowo (1283 r.), Dębsk i Nosarzewo Borowe (1298 r.).
Kolejne: Dąbek, Kosiny Bartoszowe i Otocznię Starą – wymienia dokument z roku 1349
Dalsze informacje o okolicznych osadach w układzie alfabetycznym: Dunaj (1439 r.) Konopki (1438 r.) Młodynin Wielki (1405 r.) Modła (1404 r.) Piegłowo (1407 r.) Sławogóra Stara (1403 r.) Strzałkowo (ok 1414 r.) Szydłowo (1438 r.) Wiśniewo (1437 r.) Wyszyny Kościelne (1319 r.) Zdroje (1459 r.) Żmijewo Kościelne (1378 r.)
Mapa „Osadnictwo Zawkrza w okresie książęcym” z pełnym wykazem miejscowości poniżej;
Dodaj komentarz