Ziemia Różańska, wydzielona z dawnej Kasztelanii Ciechanowskiej, położona na północnym Mazowszu, znajdowała się pomiędzy Ziemiami Ciechanowską a Łomżyńską. Obejmowała ona obszar 922 km2 (na powiat makowski przypadało 353 km2 a na różanski 569 km2 , obejmowało w XVI w. odpowiednio 66 i 144 miejscowości).
Od końca XIV wieku aż po 1793 rok w jej skład wchodziły dwa powiaty różański i makowski, których stolicami były starożytne grody książęce (potem królewskie): Różan i Maków. Dnia 30.12.1793 roku, po reformie administracyjnej Sejmu Grodzieńskiego, do Ziemi Różańskiej zgłosił akces powiat przasnyski. Tak powiększona Ziemia istniała do końca 1798 roku, gdy pruski zaborca utworzył własne powiaty (kreisy). Wówczas to pierwotny obszar Ziemi Różańskiej został wcielony do nowego powiatu pułtuskiego.
Ziemia Różańska obejmowała swym obszarem parafie: Gąsewo, Maków, Nowa Wieś, Różan, Sieluń, Szelkowo, Szwelice oraz niewielkie skrawki parafii Karniewo, Lubiel, Ostrołęka, Podoś (Płoniawy), Pułtusk, Węgrzynowo i Zambski. W 1676 roku z części parafii Gąsewo, Maków i Szelkowo została wydzielona nowa parafia Czerwonka, ufundowana przez Jana Ciemniewskiego. W 1778 roku z części parafii Nowa Wieś oraz obszarów puszczańskich (Płodownica) utworzona została parafia Baranowo, ufundowana przez Kazimierza hr. Krasińskiego, oboźnego wielkiego koronnego. Także w 1778 roku z powodu trudności komunikacyjnych (wylewy rzeki Narew) wsie Sielc i Strachocin zostały odłączone od parafii Zambski i dołączone do Szelkowa.
Źródła: A. A. Pszczółkowski, Szlachta Ziemi Różańskiej (arch), Atlas historyczny Polski, Mazowsze w II poł. XVI wieku, mapa Mazowsza wikipedia
Dodaj komentarz