Ksawery, syn Mateusza Nałęcza i Petroneli z Żebrowskich, urodził się 5 grudnia 1814 roku w Szczepankach Nowinach.
Nauka. Pierwsze nauki pobierał Ksawery w domu rodzinnym, wychowanie odbywało się w atmosferze religijnej i patriotycznej. W latach 1824-1830 uczęszczał do szkoły prowadzonej przez benedyktynów w Pułtusku.
Popis publiczny uczniów Szkoły Wojewódzkiey XX Benedyktynów w Pułtusku z lipca 1826 roku daje wyobrażenie o realizowanym 6 klasowym programie nauczania:
Przygotowanie do stanu kapłańskiego stanowiło dwa lata nauki w Seminarium Duchownym w Pułtusku a później w Głównym Seminarium byłego Uniwersytetu Warszawskiego i działającej Akademii Duchownej Warszawskiej.
Kapłaństwo. Święcenia kapłańskie przyjął 11.11.1838 roku z rąk biskupa Franciszka Pawłowskiego. Pracę rozpoczął w konsystorzu pułtuskim jako kapelan i sekretarz biskupa płockiego. Po śmierci proboszcza Pałuk J. Freszkowskiego gen. hr. Wincenty Krasiński, jako kolator, udzielił ks. Nałęczowi prezenty na to probostwo. Probostwo ks. Nałęcz objął w lipcu 1841 roku.
Ks. A. Brykczyński na łamach Przeglądu Katolickiego z 8 grudnia 1881 roku na opisał okres lat 1841 – 1880 kiedy ks. Nałęcz był proboszczem Pałuk:
Ks. Franciszek Ksawery Nałęcz, objąwszy przez tradycję z d. 21 lipca 1841 r. probostwo pałuckie, zastał takowe w opłakanym stanie. Nie było kościoła tylko szopa drewniana, nie było plebanji, tylko dom drewniany z 2 izb i 2 alkierzy złożony, do reparacji nie zdatny, zabudowania gospodarskie w biednym stanie, zasiewy w zaniedbaniu. W czasie zarządzania parafją Pałuki przez ks. Nałęcza stanął kościół murowany kosztem Jaśnie Wielmożnego Hr. Wincentego Krasińskiego i parafjan, z cegły zbudowany, który w roku 1843 otwarty a w 1845 przez ks. biskupa Tadeusza hr. Łubieńskiego pokonsekrowany został.
Relacja Kuriera Warszawskiego z poświęcenia kościoła 17 sierpnia 1845 roku:
Bp Łubieński w czasie poświęcenia kościoła do proboszcza:
Zacny proboszczu! Winszuję ci tej oblubienicy twojej, tej nowej świątyni Pańskiej, poruczonej twej pieczy. A lubo jest ozdobna i hojnie we wszystko do służby Bożej uposażona, mam nadzieję, że ty ją świetniejszą jeszcze uczynisz, kształcąc w niej tak przykładem, jak nauką serca drogich owieczek. Pielęgnuj więc, hoduj te troskliwie powierzone ci dusze, abyś w czasie mógł oddać za nie bez trwogi Najwyższemu Sędziemu rachunek i wraz z nimi zamieszkać w świątyni chwały na wieki.
W 1849 r. pobudowana została nowa plebania, kościół i plebania pokryte zostały blachą, obmurowano obydwa cmentarze a ogród owocowy zaczął przynosić dochód. Jak potwierdzają wizytacje dziekańskie nabożeństwa odprawiał ks. Nałęcz regularnie, w niedzielę i święta głosił przygotowane kazania a w Adwencie i Wielkim Poście nauki chrześcijańskie. Dbał o bibliotekę parafialną, poszerzył ją o nowe tytuły. Metryki prowadził na bieżąco, starannie zabezpieczał i przechowywał.
Fragment akt parafialnych z podpisem ks. Nałęcza:
Godności kościelne. Ks. Ksawery był dziekanem dekanatu ciechanowskiego w latach 1855-1867. W uznaniu pracy dla Kościoła ks Tomasz Myśliński, administrator diecezji płockiej, wyjednał mu w 1862 roku kanonię honorową katedry podlaskiej
Pozostała aktywność. W 1856 roku był członkiem Rady Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych powiatu przasnyskiego a członkiem Towarzystwa Rolniczego Królestwa Polskiego w roku 1860:
Był opiekunem ubogich i strapionych, bez różnicy stanu i wyznawanej wiary. Szczerość, otwartość, sprawiedliwość, gorliwość i miłosierdzie zjednywały mu ludzi a parafianie wielokrotnie powoływali go na sędziego polubownego.
Schyłek życia i śmierć. Ostatnich wpisów w aktach parafii Pałuki dokonał w styczniu 1880 roku. Zmarł 20 marca 1880 roku w Szpitalu Dzieciątka Jezus a akt zgonu sporządzono w Parafii Św. Krzyża. 23 marca pochowany został na Powązkach.
Ciało ks. Ksawerego Nałęcza, staraniem i kosztem parafian, zostało sprowadzone do Pałuk i złożone na cmentarzu parafialnym.
Materiały źródłowe: Ks. prof. M.M. Grzybowski Duchowieństwo diecezji płockiej, Wiek XIX T.2.; metryki Parafii Koziczynek i Parafii Św. Krzyża w Warszawie, informacje z Popisu publicznego…, Kuriera Warszawskiego, Rocznika Gospodarstw Towarzystwa Rolniczego Królestwa Polskiego.
Projekt Mazowsze Krasińskich:
Dodaj komentarz